سوءتغذیه کودکان؛ بحرانی خاموش در ولایت بامیان
سوءتغذیه کودکان در ولایت بامیان یکی از چالشهای جدی و در عین حال کمتر دیدهشدهی صحی است که سلامت نسل آینده این ولایت را با خطر جدی روبهرو ساخته است. با وجود تلاشهای نهادهای داخلی و بینالمللی، این پدیده هنوز هم بهگونهی گسترده و نگرانکننده در میان کودکان مناطق مختلف بامیان مشاهده میشود.
عاریفه محمدی، مسؤول سوءتغذیه در ولایت بامیان، میگوید که تنها در ششماههی نخست سال ۲۰۲۵ بیش از ۲٬۰۰۰ کودک دچار سوءتغذیه شدید و بیش از ۱۰٬۰۰۰ کودک از سوءتغذیه متوسط رنج میبرند. وی میافزاید که نبود آمار دقیق از مجموع کودکان در سطح ولایت، ارزیابی همهجانبهی وضعیت را دشوار ساخته است؛ با این حال، همین آمار محدود نیز زنگ خطر جدی را به صدا درآورده است.
به گفتهی خانم محمدی، عوامل متعددی در بروز و گسترش سوءتغذیه در بامیان نقش دارند؛ از جمله:
فقر اقتصادی و ناتوانی خانوادهها در تأمین غذای مناسب،
کمبود زیرساختهای صحی در ولسوالیها و روستاهای دوردست،
موقعیت کوهستانی و دشواری دسترسی به خدمات،
سطح پایین آگاهی خانوادهها دربارهی تغذیه سالم بهویژه برای مادران باردار و شیرده، و نبود آب آشامیدنی صحی که سبب افزایش بیماریهای مرتبط با تغذیه میشود.
در حال حاضر، شماری از مراکز صحی در بامیان خدمات ابتدایی در زمینهی سوءتغذیه ارائه میکنند؛ از جمله مشاورههای تغذیهای برای مادران و توزیع مکملهای غذایی برای کودکان. با این وجود، ظرفیت و پوشش این مراکز محدود بوده و نیازمند تقویت فوری است. پراکندگی جغرافیایی جمعیت و دشواری راههای مواصلاتی نیز بر شدت این چالش افزوده است.
مریم، ۳۰ ساله از ولسوالی یکاولنگ، میگوید:
«دخترم یکساله است و از سوءتغذیه شدید رنج میبرد. در روستای دوردستی زندگی میکنیم؛ نه مواشی داریم که از شیرشان استفاده کنیم و نه دسترسی آسان به کلینیک. در زمستان تمام راهها بسته میشود و گاهی ماهها نمیتوانم طفل خود را برای معاینه ببرم.»
نیکبخت، ۲۶ ساله از مرکز بامیان، نیز وضعیت مشابهی دارد:«شیرم برای طفل هشتماههام کافی نیست و توان خرید شیر خشک را ندارم. از دولت و نهادهای کمککننده میخواهم که برای مادران غذا و کمکهای تغذیهای فراهم کنند.
راضیه سروری، مشاور سوءتغذیه در ولسوالی پنجاب، میگوید:
«بیشتر کودکانی که به کلینیک مراجعه میکنند، از سوءتغذیه متوسط یا شدید رنج میبرند. فقر، ناآگاهی مادران، نبود مواد غذایی و کمبود امکانات صحی از عوامل اصلی این مشکل است. هرچند خدمات ابتدایی ارائه میشود، اما نیاز به حمایت گستردهتر داریم.»
سوءتغذیه در بامیان بحرانی خاموش اما عمیق است. در صورتی که اقدام فوری، هماهنگ و جامع صورت نگیرد، پیامدهای آن بر سلامت و آیندهی نسل جوان این ولایت جبرانناپذیر خواهد بود. رسیدگی به این وضعیت نیازمند توجه فوری، حمایتهای بیشتر و ارادهی سیاسی و انسانی برای بهبود وضعیت صحی کودکان بامیان است.
گزارشگر: ملکه عادلی
